ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΥΤΙΣΜΟΣ / ΣΥΝΔΡΟΜΟ ASPERGER;

Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή-Αυτισμός

Τι είναι ο αυτισμός/διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή.

Είναι μία αναπτυξιακή διαταραχή η οποία είναι εγγενής και διαρκεί καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου. Το παιδί με αυτισμό αντιλαμβάνεται και βιώνει τον εαυτό του και τον κόσμο με ένα διαφορετικό τρόπο. Η αναπτυξιακή του πορεία παρουσιάζει ποιοτική απόκλιση από το φυσιολογικό εξαιτίας της επίδρασης διαφορετικών διαταραχών οι οποίες εμφανίζονται στην κοινωνική αλληλεπίδραση, στην κοινωνική επικοινωνία, στην σκέψη-φαντασία-παιχνίδι καθώς σε άκαμπτες επαναληπτικές συμπεριφορές και περιορισμένα ενδιαφέροντα. Οι διαταραχές αυτές είναι οργανικής αιτιολογίας και οφείλονται σε εγκεφαλικές δυσλειτουργίες. Στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων οι διαταραχές αυτές συνυπάρχουν με διαφορετικής σοβαρότητας νοητική καθυστέρηση.

Διαταραχές παιδιού με αυτισμό

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η εκδήλωση διαταραχών διαφέρει από άτομο σε άτομο και δεν σημαίνει ότι εμφανίζει όλες τις παρακάτω αναφερόμενες.

Δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση.

• Αποφεύγει την βλεμματική επαφή (να κοιτάζει τους άλλους στα μάτια) ή έχει πολύ επίμονο κοίταγμα.
• Δυσκολεύεται να συνανασταφεί με άλλα παιδιά και με ενήλικες.
• Προτιμά να ικανοποιεί τις ανάγκες μόνο του ή να επικοινωνεί με τους άλλους μόνο όταν δεν μπορεί να τις ικανοποιήσει μόνο του.
• Παίζει μόνο του με ένα παράξενο, μονότονο τρόπο πχ. απλά κρατά αντικείμενα και τα μετακινεί άσκοπα και τυχαία.
• Είναι απόμακρο και αγνοεί τους άλλους.
• Δεν κατανοεί τις προθέσεις, ανάγκες, συναισθήματα και επιθυμίες των άλλων ατόμων.

Διαταραχές στο λόγο.

• Δεν έχει προφορικό λόγο ή αν έχει τον χρησιμοποιεί κυρίως για να ικανοποιήσει ανάγκες και επιθυμίες του και όχι για επικοινωνιακή αλληλεπίδραση.
• Έχει ηχολαλία (επαναλαμβάνει παθητικά λέξεις ή φράσεις που έχει ακούσει).
• Βγάζει ήχους χωρίς κανένα νοηματικό περιεχόμενο.
• Επαναλαμβάνει συλλαβές στερεοτυπικά.
• Έχει μονότονη, άρρυθμη ομιλία η οποία στερείται της φυσιολογικής φωνητικής μελωδίας
• Δεν χρησιμοποιεί την αντωνυμία «εγώ» και αναφέρεται στον εαυτό του σε δεύτερο ή τρίτο πρόσωπο. Πχ. θέλεις νερό ή ο Γιάννης θέλει νερό.
• Δεν μπορεί να καταλάβει την μη λεκτική επικοινωνία πχ. χειρονομίες, βλεμματική επαφή ή εκφράσεις προσώπου των άλλων.
• Κατανοεί τον προφορικό λόγο μόνο κυριολεκτικά.
• Ακόμη και αν ο λόγος του είναι καλά ανεπτυγμένος δεν τον χρησιμοποιεί κατάλληλα σύμφωνα με το κοινωνικό πλαίσιο ή τις κοινωνικές περιστάσεις.

Στερεοτυπικές συμπεριφορές.

• Φτερουγίζει τα χέρια του ή τα δάχτυλά του (τα κινεί πάνω-κάτω, σαν να φτεροκοπά).
• Κουνάει τον κορμό μπρος-πίσω ή δεξιά-αριστερά.
• Κουνάει το κεφάλι μπρος-πίσω.
• Περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του.
• Περιστρέφει τα χέρια ή τα δάχτυλά του του κοντά στα μάτια του.
• Περιστρέφει αντικείμενα ή παίζει με μέρη παιχνιδιών πχ. μόνο με τις ρόδες του αυτοκινήτου.
• Περπατάει στις μύτες των ποδιών του, συνήθως με κάμψη του σώματος προς τα εμπρός.
• Κάνει μορφασμούς πχ. γκριμάτσες, ανοιγοκλείνει το στόμα του, μισοκλείνει τα μάτια.

Αισθητηριακά ερεθίσματα.

• Βάζει οποιοδήποτε αντικείμενο στο στόμα.
• Γλείφει αντικείμενα.
• Χτυπάει πράγματα για να ακούει τον ήχο.
• Προσκολλάται σε λαμπερά αντικείμενα ή φώτα.
• Αναβοσβήνει τα φώτα.
• Κοιτάζει πράγματα από διαφορετικές γωνίες.
• Κρατά και κοιτάζει αντικείμενα πολύ κοντά στα μάτια του.
• Παίζει συνέχεια με το νερό.
• Κλείνει τα αυτιά του σε θορύβους, σε δυνατή ομιλία ή ακόμα και σε καθημερινούς γνώριμους ήχους.
• Κλείνει τα μάτια του σε έντονα φωτεινά ερεθίσματα.
• Φαίνεται να μην αντιδρά στον πόνο.
• Απεχθάνεται τα χάδια.

Εμμονές με τη ρουτίνα-σταθερότητα.

• Αντιδρά υπερβολικά αν του αλλάξουν μία συνήθεια ή ρουτίνα του πχ. αν αλλάξει το πρόγραμμα στο σχολείο, αν αλλάξουν τα έπιπλα στο σπίτι.
• Ακολουθεί πάντα την ίδια συγκεκριμένη διαδρομή για να πάει κάπου.
• Επιμένει να κάθεται στην ίδια καρέκλα ή στην ίδια θέση στο τραπέζι.
• Τρώει μόνο συγκεκριμένα φαγητά.
• Ακούει μόνο ένα συγκεκριμένο τραγούδι.
• Βλέπει μόνο ένα συγκεκριμένο βίντεο.
• Συλλέγει ίδια αντικείμενα.
• Προσκολλάται σε παιχνίδια και αντικείμενα και αρνείται να τα αποχωριστεί.

Διαταραχές φαγητού.

• Τρώει συγκεκριμένα φαγητά, συγκεκριμένου χρώματος, αφής ή οσμής.
• Τρώει απεριόριστες ποσότητες φαγητού ή αρνείται να φάει.
• Δυσκολεύεται να μασήσει στερεά τροφή.
• Έχει σιελόρροια.
• Πνίγεται κατά την διάρκεια που τρώει.

Διαταραχές ύπνου.

• Έχει ανήσυχο ύπνο.
• Ξυπνά την νύχτα.
• Δεν κοιμάται εύκολα.

Διαταραχές στην συγκέντρωση και την προσοχή.

• Έχει υπερδιέγερση και είναι ανήσυχο.
• Δεν μπορεί να συγκεντρωθεί σε μία δραστηριότητα.
• Δεν μπορεί να αποδεσμευτεί από μία δραστηριότητα και να μεταφέρει την προσοχή του σε μία άλλη.
• Έχει υπερκινητικότητα ή παθητικότητα.
• Αποσπάται από εξωτερικούς ήχους.

Προβλήματα συμπεριφοράς.

• Χτυπά, φτύνει, σπρώχνει ή δαγκώνει τα άλλα παιδιά ή τους ενήλικες.
• Ξαπλώνει στη μέση του δρόμου.
• Αρπάζει και ρίχνει κάτω πράγματα πχ. από ράφια σούπερ μάρκετ.
• Αδειάζει τα συρτάρια.
• Τραβάει μπρίζες.
• Σκορπίζει μολύβια, μαρκαδόρους στο πάτωμα.
• Βγάζει τα ρούχα του σε δημόσιους χώρους.
• Φωνάζει δυνατά σε δημόσιους χώρους.
• Επαναλαμβάνει άσεμνες λέξεις.
• Σκίζει χαρτιά, κάρτες, φωτογραφίες.
• Συμπεριφέρεται σαν να μην ακούει και δεν ανταποκρίνεται.
• Γελάει αδικαιολόγητα.
• Ταράζεται, κλαίει ή θυμώνει χωρίς να υπάρχει λόγος.
• Δεν κάνει σωστή χρήση τουαλέτας.
• Τρώει πράγματα που δεν τρώγονται.

Επικίνδυνες συμπεριφορές για τον εαυτό του και τους άλλους.

• Αυτοτραυματίζεται πχ. χτυπά το κεφάλι του στον τοίχο ή σε έπιπλα, δαγκώνει δυνατά τα χέρια του, τραβάει τα μαλλιά του, γρατζουνάει το σώμα του.
• Δεν έχει την αίσθηση του πραγματικού κινδύνου πχ. πετάγεται στο δρόμο με τα αυτοκίνητα, ανεβαίνει στα κάγκελα του μπαλκονιού, πιάνει καυτές επιφάνειες κτλ.
• Τραυματίζει τα άλλα παιδιά πχ. τα χτυπάει, τα δαγκώνει, τα γρατζουνάει.

Τελετουργικές ρουτίνες.

• Τοποθετεί αντικείμενα και παιχνίδια σε σειρά στο χώρο με ένα συγκεκριμένο τρόπο.

Ιδιάζουσα σχέση με αντικείμενα.

• Έχει παράλογο δέσιμο με αντικείμενα πχ. ένα αυτοκινητάκι, μία κούκλα, το εξάρτημα ενός παιχνιδιού, τα οποία μάλιστα τα χρησιμοποιεί με μη λειτουργικό τρόπο.

Σύνδρομο Αsperger

Τι είναι το σύνδρομο Asperger.

Ανήκει στις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και είναι μια μορφή αυτισμού υψηλής λειτουργικότητας. Επηρεάζει κυρίως την ικανότητα επικοινωνίας και τις κοινωνικές σχέσεις του ατόμου.

Χαρακτηριστικά του παιδιού με συνδρόμου Asperger.

• Δυσκολεύεται στην κοινωνική επαφή. Συγκεκριμένα,παρόλο που επιθυμεί κοινωνική επαφή δεν γνωρίζει πώς να προσεγγίσει τους άλλους. Συχνά πλησιάζει τους άλλους με αδόκιμο, περίεργο τρόπο γιατί δεν γνωρίζει τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και δεν ακολουθεί κοινωνικούς κανόνες. Επίσης, δεν κατανοεί τη μη λεκτική επικοινωνία (χειρονομίες , εκφράσεις προσώπου) και δεν μπορεί να κατανοήσει συναισθήματα, σκέψεις, προθέσεις των άλλων αλλά και ούτε να τα μοιραστεί μαζί τους. Αυτό τον δυσκολεύει πολύ στην δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων.
• Δυσκολεύεται στην επικοινωνία. Παρόλο που δεν αντιμετωπίζει προβλήματα στην ομιλία και έχει ευχερή λόγο, δυσκολεύεται να έχει μια υγιή επικοινωνία με τους άλλους καθώς συνηθίζει να μιλά ακατάπαυστα για θέματα που το ενδιαφέρουν χωρίς να ενδιαφέρεται αν αυτά ενδιαφέρουν τον συνομιλητή του και χωρίς να δίνει σημασία στις αντιδράσεις του συνομιλητή. Επίσης, συχνά χρησιμοποιεί επίσημες, εξεζητημένες λέξεις προκαλώντας την έκπληξη των άλλων και δεν κατανοεί το χιούμορ, την ειρωνεία, τις προθέσεις, τις σκέψεις των άλλων και τον μεταφορικό λόγο. Η φωνή του ενδέχεται να έχει μονότονη χροιά χωρίς διακυμάνσεις.
• Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Έχει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στα οποία αφιερώνει υπερβολικό χρόνο και με στα οποία αναπτύσσει υπερβολικό ζήλο. Πχ (δεινόσαυρους, φίδια, τρένα, αυτοκίνητα, μουσική, ιστορία, ζωγραφική, κομπιούτερ, μηχανολογία, αστρολογία κτλ). Παρουσιάζει παθολογική ενασχόληση με το συγκεκριμένο ενδιαφέρον με αποτέλεσμα να έχει απίστευτα πολλές γνώσεις πάνω σε αυτό και να έχει ιδιαίτερες ικανότητες πάνω σε αυτό. Όμως, αυτή η ενασχόληση δεν του αφήνει περιθώριο για άλλες ενασχολήσεις με αποτέλεσμα να υπολείπεται σε άλλους τομείς.
• Προβλήματα στην αφηρημένη σκέψη. Δυσκολεύεται πολύ στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών και για αυτό το λόγο δυσκολεύεται να κατανοήσει μαθήματα όπως τα θρησκευτικά, τη λογοτεχνία, τα μαθηματικά. Αδυνατεί να κάνει υποθέσεις και δεν αναπτύσσει την κριτική σκέψη. Ωστόσο, μπορεί πολύ εύκολα να αποστηθίζει γεγονότα ή ημερομηνίες ή πληροφορίες ιδιαίτερα αν αυτό ανήκει στα πλαίσια των ενδιαφερόντων του.
• Εμμονή με την ρουτίνα. Θέλει να έχει ένα συγκεκριμένο καθημερινό πρόγραμμα και δεν θέλει να γίνονται αλλαγές σε αυτό. Σε περίπτωση που προκύψει κάποια αλλαγή δυσκολεύεται να προσαρμοστεί και εμφανίζει έντονα αισθήματα ανησυχίας και άγχους. Πχ. αλλαγή κολατσιού στο σχολείο, ακύρωση μιας εκδρομής, αλλαγή δασκάλας στο σχολείο κτλ.
• Αδεξιότητα. Δυσκολεύεται να ακολουθήσει δραστηριότητες που απαιτούν συντονισμένες κινήσειςπχ. ποδήλατο, πέταγμα μπάλας, ισορροπία, δέσιμο κορδονιών κτλ.
• Προβλήματα στο σχολείο. Εξαιτίας της δυσκολίας στην κοινωνική αλληλεπίδραση συχνά δεν αναπτύσσει φιλίες, απομονώνεται, είναι μόνο του στα διαλλείματα και πολλές φορές αποδοκιμάζεται ή γίνεται αντικείμενο κοροϊδίας από τα άλλα παιδιά.